هنر مسگری در ایران؛ میراثی ماندگار
هنر مسگری در ایران؛ میراثی ماندگار
تاریخچه و معرفی هنر اصیل مسگری ایرانی توسط ایران مس زنجان
تاریخچه مسگری در ایران
هنر مسگری در ایران به هزاران سال قبل بازمی‌گردد و یکی از اصیل‌ترین صنایع دستی ایرانی محسوب می‌شود. آثار به جا مانده از تمدن‌های باستانی ایران گواهی بر مهارت فوق‌العاده ایرانیان در کار با مس است. شهرهای زنجان، اصفهان، شیراز و کاشان از مراکز اصلی این هنر در ایران بوده‌اند. ایران مس زنجان به عنوان وارث این هنر اصیل، با ترکیب تکنیک‌های سنتی و فناوری‌های مدرن، این میراث فرهنگی را زنده نگه داشته است.
اهمیت تاریخی و فرهنگی مسگری
🟤 مسگری در تمدن‌های باستانی
کشفیات باستان‌شناسی نشان می‌دهد ایرانیان از 5000 سال پیش با صنعت مس آشنا بوده‌اند. آثار مسگری یافت شده در تپه سیلک کاشان، شوش و تخت جمشید از مهارت بالای هنرمندان ایرانی حکایت دارد. مس در ایران باستان نه تنها برای ساخت ظروف، بلکه برای ساخت ابزارآلات، زیورآلات و حتی پول رایج استفاده می‌شد.
🟤 مسگری در دوره اسلامی
در دوره اسلامی، هنر مسگری به اوج خود رسید. شهرهای ایرانی به مراکز مهم تولید ظروف مسی با نقوش اسلامی تبدیل شدند. کتیبه‌های عربی، نقوش اسلیمی و تصاویر حیوانات از ویژگی‌های ظروف این دوره است.
🟤 مسگری در دوره قاجار
دوره قاجار دوران رونق مجدد مسگری بود. در این دوره ظروف مسی با نقوش پرکار و پیچیده ساخته می‌شدند. قلمزنی و حکاکی روی مس به اوج زیبایی خود رسید و بسیاری از موزه‌های جهان آثار این دوره را در خود جای داده‌اند.
فنون سنتی مسگری ایرانی
1. چکش‌کاری
چکش‌کاری اصلی‌ترین تکنیک در مسگری سنتی است. هنرمند با چکش‌های مخصوص و با ضربات حساب شده، ورق مس را به شکل دلخواه درمی‌آورد. این کار نیاز به سال‌ها تجربه و مهارت دارد.
2. قلمزنی
قلمزنی هنر ایجاد نقوش برجسته روی مس است. هنرمند با قلم‌های فولادی مخصوص، طرح‌های زیبا را روی ظرف مسی ایجاد می‌کند. این هنر در شهرهای اصفهان و زنجان بسیار رایج است.
3. مشبک‌کاری
در این تکنیک، هنرمند بخش‌هایی از ورق مس را برش داده و طرح‌های مشبک زیبا ایجاد می‌کند. این روش برای ساخت ظروف تزئینی و نورپردازی استفاده می‌شود.
4. ترصیع
ترصیع یا معرق‌کاری مس، هنر تزئین مس با فلزات دیگر مانند نقره و طلا است. این تکنیک در دوره صفویه به اوج خود رسید.
سبک‌های منطقه‌ای مسگری در ایران
مسگری زنجان
مسگری زنجان به دلیل کیفیت بالای مس و طرح‌های سنتی معروف است. ظروف مسی زنجان معمولاً ضخیم‌تر و با دوام‌تر هستند. قلمزنی و چکش‌کاری از ویژگی‌های بارز این سبک است.
مسگری اصفهان
مسگری اصفهان بیشتر جنبه تزئینی دارد. ظروف اصفهان با نقوش اسلیمی، گل و مرغ و تصاویر شاهنامه تزئین می‌شوند. مشبک‌کاری در این منطقه بسیار رایج است.
مسگری شیراز
مسگری شیراز به ظروف پذیرایی و سرو غذا معروف است. طرح‌های ساده و کاربردی همراه با حکاکی‌های ظریف از ویژگی‌های این سبک است.
مسگری کاشان
مسگری کاشان بیشتر بر روی ظروف مسی بزرگ مانند دیگ‌ها و سماورها تمرکز دارد. این ظروف معمولاً بدون نقش و با چکش‌کاری ساده ساخته می‌شوند.
مسگری امروز: ترکیب سنت و مدرنیته
امروزه هنرمندان مسگر با حفظ اصول سنتی، به سمت طراحی‌های مدرن و کاربردی حرکت کرده‌اند. ایران مس زنجان با بهره‌گیری از هنرمندان جوان و خلاق، توانسته است این هنر اصیل را با نیازهای زندگی مدرن تطبیق دهد.
تولید محصولاتی مانند آباژورهای مسی، گلدان‌های مدرن، ظروف پذیرایی با طراحی معاصر و حتی اکسسوری‌های تزئینی از جمله این نوآوری‌هاست. این محصولات ضمن حفظ هویت ایرانی، با دکوراسیون مدرن نیز سازگار هستند.
با تلفیق سنت و مدرنیته
حفاظت از میراث مسگری و آینده آن
با ورود ظروف مدرن، هنر مسگری در معرض خطر فراموشی قرار گرفته است. اما در سال‌های اخیر، توجه به صنایع دستی اصیل ایرانی افزایش یافته است. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران، مسگری را به عنوان یکی از هنرهای ارزشمند ایرانی ثبت کرده است.
برندهایی مانند ایران مس زنجان با آموزش هنرجویان جوان و ایجاد کارگاه‌های مدرن، در حفظ این هنر کوشا هستند. همچنین، صادرات محصولات مسی ایرانی به کشورهای دیگر، نقش مهمی در معرفی این هنر به جهانیان دارد.
تماس با کارشناسان ایران مس زنجان
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره هنر مسگری و محصولات مسی اصیل ایرانی، با ما در تماس باشید
